Trà lên men – Kombucha và những điều cần biết trước khi sử dụng

Kombucha là một loại trà có đường, được lên men bằng con nấm giống và thành phần chính gồm trà, đường, vi khuẩn và nấm men. Kombucha có nguồn gốc từ Trung Quốc, được sử dụng cách đây khoảng 2.000 năm như một loại thực phẩm chức năng tự nhiên giúp hỗ trợ trị rối loại tiêu hóa, tăng huyết áp, bệnh đái tháo đường, thậm chí cả bệnh ung thư. Nó là mặt hàng phổ biến trong những cửa hàng thực phẩm sức khỏe (health food stores) và người tiêu dùng các sản phẩm về sức khỏe – người sử dụng với mục đích mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe chơ cơ thể.

Trà Kombucha được dùng như một loại thực phẩm chức năng.

Để làm trà Kombucha – một sự cộng sinh của vi khuẩn và nấm men hay con nấm giống “SCOBY” (SCOBY là viết tắt của Symbiotic Colony of Bacteria and Yeast – cộng sinh của vi khuẩn và nấm men, một dạng nguyên liệu sử dụng trong quá trình lên men và sản xuất kombucha. Lên men là một quá trình hóa học mà trong đó các dạng carbohydrate như đường và tinh bột biến đổi thành cồn hoặc acid. Hình dạng của SCOBY có thể thay đổi nhưng thông thường nó khá dày, hình tròn, cao su và hơi mờ mờ với mùi nhẹ như giấm. Nếu ngửi thấy có mùi bất thường như nấm mốc hoặc phô mai, có thể SCOBY đang trong trạng thái phân rã không thể tiếp tục sử dụng được.Cấu trúc của SCOBY giống dạng đĩa, bao gồm chủ yếu là dạng chất xơ insoluble hay còn gọi là cenllulse. Nó là vật chủ của rất nhiều nấm men và vi khuẩn giúp hỗ trợ quá trình lên men) cần thêm trà và đường vào trong hỗn hợp để lên men. Kết quả tạo ra một thức uống gọi là trà Kombucha, một số người nói rằng nó giống mùi bia và có vị như rượu giấm táo. Những người khác cho rằng nó giống rượu vang, còn lại thì bảo giống như giấm. Mặc dù trong trà Kombucha không có nấm nhưng thỉnh thoảng nó còn được gọi là trà nấm Kombucha.

Ngoài ra, thức uống có gas này được gọi với những tên gọi khác như: trà Mãn Châu (Manchurian tea), trà Nga (Russian tea) và trà thủy sâm (Kargasok tea).

Lợi ích của trà Kombucha

Mặc dù vẫn chưa được chứng minh chính thức nhưng những người thích uống trà Kombucha đã tự đưa ra những lợi ích của trà Kombucha đối với sức khỏe như: khôi phục màu tóc, làm tóc mọc nhiều hơn, làm tan sỏi mật, đảo ngược những dấu liệu lão hóa, giảm nồng độ cholesterol và tăng huyết áp, tăng cường hệ thống miễn dịch, giảm nhẹ triệu chứng mãn kinh và cải thiện chức năng tiêu hóa và gan. Mọi người còn nói rằng trà Kombucha có tác dụng giải độc cơ thể và thậm chí có thể ngăn ngừa được ung thư.

Rebecca Shenkman – giám đốc Trung tâm điều dưỡng MacDonald về giáo dục và phòng ngừa béo phì của Đại học Villanova (Center for Obesity Prevention and Education – COPE) nói rằng: “Trong trà Kombucha có chứa đầy đủ vitamin B, probiotic (men vi sinh) và chất chống oxy hóa nhưng vẫn chưa có bất kỳ nghiên cứu y tế chính thức nào về lợi ích của đồ uống này. Vì vậy, hãy chú ý đến những công bố lợi ích về sức khỏe. Có thể bạn chỉ uống vì thích mùi vị chua chua, ngọt ngọt của nó, chứ không phải uống vì muốn cải thiện chức năng của gan hay tăng cường hệ thống miễn dịch”.

Khi chưa có nghiên cứu trực tiếp về những lợi ích của trà Kombucha, có nghiên cứu chỉ ra trong trà Kombucha có chứa probiotics (men vi sinh). Theo Viện Y tế Quốc gia, probiotics được chứng minh là tốt cho sức khỏe do chúng cải thiện sự cân bằng của hệ vi khuẩn đường ruột.

Nguy cơ gây hại

Theo phòng khám đa khoa Mayo, “Hiện nay có rất ít bằng chứng cho thấy trà Kombucha tốt cho cơ thể, ngược lại nó còn có thể làm cho tình trạng cơ thể trở nên xấu hơn. Một số người uống trà Kombucha đã bị rối loạn tiêu hóa, nhiễm trùng và có những phản ứng dị ứng. Điều này có thể là do điều kiện vô trùng – nơi sản xuất trà hoặc do chính trà Kombucha”.

Trường Y khoa Peninsula đã làm một bước tổng quan hệ thống về y học dựa trên những bằng chứng trà Kombucha mang lại những lợi ích gì cho sức khỏe. Bài viết kết luận rằng: “Không có nghiên cứu lâm sàng nào tìm thấy có liên quan đến hiệu quả của phương pháp trị liệu này. Một số trường hợp đã được báo cáo và hàng loạt trường hợp làm dấy lên nghi ngờ về độ an toàn của trà Kombucha. Những nghi ngờ gây tổn thương gan, nhiễm axit chuyển hóa và nhiễm trùng bệnh than trên da. Đã có một ca tử vong được ghi lại”.

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (Centers for Disease Control and Prevention – CDC), với người trưởng thành khỏe mạnh chỉ nên uống khoảng 113,4 gram (4 ounces) trà Kombucha mỗi ngày để tránh những rủi ro tiềm ẩn có thể mang lại nếu vượt quá mức đó. Những người đang mang bệnh trong người, cũng như những phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng trà Kombucha.

Nguyễn Dũng/robocon